Als zzp’er of freelancer moet je kiezen voor een juridische vorm als je jouw bedrijf opricht. Er zijn in Nederland twee rechtsvormen, namelijk zonder of mét rechtspersoonlijkheid. Welke vorm het meest geschikt is voor jouw bedrijf, hangt af van je situatie. De rechtsvormen verschillen namelijk in juridisch en fiscaal opzicht. In dit artikel behandelen we rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid.
Besloten vennootschap (bv)
Kies je voor een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid, dan wordt het bedrijf gezien als een rechtspersoon. Bij schulden ben je dus niet met je hele privévermogen, maar met het geïnvesteerde bedrag aansprakelijk. Dit is hét grote verschil met rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid, waarbij je wel persoonlijk aansprakelijk bent. Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid zijn: besloten vennootschap (bv), naamloze vennootschap (nv), coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij, stichting en vereniging. Omdat de bv het meest voor de hand liggend is voor een beginnend freelancer, worden de andere vormen niet in dit artikel beschreven.
Leiding van een bv
Een bv is een rechtspersoon met dezelfde juridische status, rechten en plichten als een natuurlijk persoon. De bv zelf wordt als ondernemer gezien, betaalt vennootschapsbelasting over de winst en moet jaarlijks jaarstukken opstellen en deponeren bij de Kamer van Koophandel. De directeur is in dienst en heeft de dagelijkse leiding. Hij handelt slechts uit naam van de vennootschap. Een bv heeft, net als een eenmanszaak, de mogelijkheid van personeel aannemen. Ook kan er een Raad van Commissarissen zijn, die toezicht houdt op de directie.
Aandelen en aandeelhouders
Het kapitaal is in aandelen verdeeld en deze zijn in handen van de aandeelhouder(s). Samen vormen de aandeelhouders de algemene vergadering en dit is de hoogste instantie van de vennootschap. Bij kleine bv’s is de directeur vaak de enige aandeelhouder, oftewel de ‘dga’: directeur-grootaandeelhouder. De aandelen staan altijd op naam en zijn niet vrij overdraagbaar. In de statuten moet een 'blokkeringsregeling' staan. Willen aandeelhouders vervolgens aandelen overdragen of verkopen, dan moeten zij deze eerst aanbieden aan medeaandeelhouders, of moeten goedkeuring vragen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Oprichting van een bv
Een bv kun je zelfstandig oprichten, of samen met anderen. De oprichting is complexer dan die van rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid. Deze gebeurt namelijk via de notaris. De notaris stelt een notariële akte op die inhoudelijk juridisch in orde moet zijn. In deze akte staan de statuten van de vennootschap. Ook verzorgt de notaris de verplichte inschrijving van de bv in het Handelsregister. Totdat dit is gebeurd, ben je persoonlijk aansprakelijk. Verder moet er bij de oprichting minstens één eurocent in de vennootschap worden gestort. Dit kan met geld, maar ook in natura.
Aansprakelijkheid
Met een bv ben je in principe dus niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van het bedrijf. Als enige aandeelhouder ben je beperkt aansprakelijk tot het bedrag waarmee je deelneemt in de bv. Toch kun je alsnog persoonlijk aansprakelijk zijn. Bijvoorbeeld als de bv nog in oprichting is en nog niet is ingeschreven in het Handelsregister. Ook is het vaak zo dat banken je als directeur-grootaandeelhouder laten meetekenen voor leningen, met als gevolg dat je alsnog persoonlijk aansprakelijk bent voor de terugbetaling van die leningen.
Toch aansprakelijk in een bv
Verder kunnen directeuren en beleidsbepalers wél privé aansprakelijk zijn als zij te zware contracten zijn aangegaan, waarbij ze konden voorzien dat de bv hieraan niet kon voldoen. Ook zijn ze aansprakelijk als aan de Belastingdienst niet tijdig wordt gemeld dat belastingen of premies niet kunnen worden betaald. Persoonlijke aansprakelijkheid kan ook het gevolg zijn van onbehoorlijk bestuur in de drie voorgaande jaren. Door onbehoorlijk bestuur kan het zijn dat belastingen en premies niet worden betaald, of dat de bv failliet is gegaan. Het niet deponeren van jaarstukken behoort ook tot onbehoorlijk bestuur. Tot slot kun je persoonlijk aansprakelijk raken door het doen van uitkeringen waarvan je kon weten dat deze de bv in gevaar brengen (uitkeringstoets).
Bv in oprichting
Als er vóór de oprichting van de bv al bedrijfsactiviteiten zijn, of als een bestaande onderneming in een bv wordt ondergebracht, dan is er sprake van een bv in oprichting (bv i.o.). Je mag zo naar buiten treden als de notaris bezig is met de voorbereiding voor de oprichting. Na de daadwerkelijke oprichting worden deze rechtshandelingen bekrachtigd door de bv en is de rechtspersoon aansprakelijk.
Contract als bv i.o.
Gaat een bv i.o. contacten aan, dan moeten zij wel duidelijk maken dat dit namens de bv i.o. gebeurt. Soms zet een eenmanszaak of vof 'bv i.o.' achter de naam, omdat deze in een nog op te richten bv wordt ondergebracht. In dit geval moet bij het aangaan van contracten de bestaande onderneming worden aangehouden, in plaats van de toekomstige bv. Is de eenmanszaak of vof daadwerkelijk een bv geworden, dan kan deze bv een contract alleen overnemen als de wederpartij hiermee akkoord gaat. Is een bv i.o. als onderneming actief, dan is inschrijving in het Handelsregister verplicht.
Bedenk als ondernemer goed welke handelsvorm het beste bij je past: een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid of een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid.